Natuur om de hoek: Stormschade!?

BERLICUM - Ruim een week geleden hadden we weer eens een flinke herfststorm en op voorhand was de verwachting dat er zeker aan bomen de nodige stormschade zou zijn omdat er nog veel blad aan de bomen zat. Bijgaande foto laat dat duidelijk zien: enkele forse uitgebroken takken, die nog volop in het blad zitten.

Door Kees van der Lee

Wat betekent een dergelijke storm en de bijkomende schade nu voor de natuur? Enigszins kort door de bocht gezegd: voor de natuur is een dergelijke storm een elementair onderdeel van het voortbestaan en daarmee ook de aangerichte schade. Door de tijd heen heeft elk natuurlijk systeem ‘geleerd’ hoe om te gaan met rampen zoals overstromingen, branden, periodes van droogte etc.

Hoe dat leren precies in zijn werk gaat, is nog lang niet ontrafeld: als we naar deze boom kijken beseffen we dat door de scheuren en de breukranden allerlei organismen kansen krijgen. Dat gaat van vogels en kleine zoogdieren die van de holtes gebruik maken die ontstaan zijn, tot allerlei schimmels en ziektekiemen die ineens een vrije toegang hebben tot de kern van het hout en de wortels en mogelijk zorgdragen tot een snellere teloorgang van de boom als geheel.

We weten ondertussen wel dat in de natuur talloze dieren, planten en andere organismen bestaan, maar dat het voortbestaan van het systeem in hoge mate afhangt van het voortbestaan van de soorten die er in leven en niet zozeer van het voortbestaan van het enkele individu. Het systeem is gebaat bij alle aspecten van leven en dood. Dat is ook de reden dat in veel bossen tegenwoordig omgevallen bomen of afgebroken takken niet meer worden weggehaald, maar blijven liggen om zo alsnog een bijdrage aan het bos te leveren.

In die zin moeten we onderscheid maken in schade bij een storm: waar we best kunnen zeggen dat we het zonde vinden dat er in een park een monumentale boom is omgewaaid en er sprake is van schade, geldt dat eigenlijk niet als we het hebben over een omgewaaide boom in het bos: daar ontstaat juist weer nieuwe dynamiek.

We hebben in de loop der tijd wel iets geleerd van stormen en omvallende bomen in een bos: als een bos samengesteld is uit verschillende boomsoorten en er binnen deze boomsoorten ook nog verschillende leeftijdscategorieën voorkomen, een bos veel compacter in elkaar zit en daardoor ook minder uitval heeft bij een storm.

Kees van der Lee